I dtuarascáil an Ombudsman fuarthas go raibh neamhréireachtaí sa scéim Íocaíocht Cúnaimh Tithíochta

D’fhoilsigh an tOmbudsman Ger Deering tuarascáil inniu, [Déardaoin 5 Meitheamh,] faoina imscrúdú ar an scéim Íocaíochta Cúnaimh Tithíochta (HAP). D’admhaigh an tOmbudsman go n-oibríonn an scéim go maith do go leor daoine. Mar sin féin, thángthas ar neamhréireachtaí ina imscrúdú maidir leis an gcaoi ina gcuireann údaráis áitiúla an scéim i bhfeidhm, moill madiir le próiseáil roinnt iarratas, agus éagothroime idir an chaoi a gcaitear le tionóntaí HAP agus tionóntaí tithíochta sóisialta.

Tá roinnt moltaí i dtuarascáil an Ombudsman chuig an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta a bhfuil sé mar aidhm leo aghaidh a thabhairt ar na saincheisteanna a fuair sé le riaradh na scéime. Dúirt an tOmbudsman go ndéanfaidh sé obair leantach anois leis an Roinn maidir leis na moltaí agus go lorgóidh sé nuashonruithe ar dhul chun cinn maidir lena gcur i bhfeidhm.

Is íocaíocht í HAP a dhéantar go díreach le tiarna talún thar ceann teaghlaigh a mheastar a bheith i ngátar le tacaíocht tithíochta sóisialta. Athraíonn an uasmhéid HAP is féidir a íoc (‘uasteorainn HAP’) ag brath ar mhéid an teaghlaigh agus ar an limistéar údaráis áitiúil lena mbaineann. Tá sé de rogha ag údaráis áitiúla an íocaíocht a mhéadú suas le 35% i gcúinsí áirithe. Mar sin féin, mar gheall ar chostais cíosa atá ag ardú, ní chlúdaíonn HAP costas an chíosa a thuilleadh i gcás go leor daoine, agus caithfidh formhór na dteaghlach sa scéim an difríocht idir uasteorainn HAP agus costas iarbhír an chíosa a íoc leis an tiarna talún, chomh maith le cíos a íoc leis an údarás áitiúil.

Dúirt an tOmbudsman Ger Deering :

“Tugann HAP tacaíocht ríthábhachtach do dhaoine chun rochtain a fháil ar chóiríocht phríobháideach ar cíos. Mar sin féin, tá daoine áirithe faoi mhíbhuntáiste mar gheall ar an gcóras reatha Tá na moltaí i mo thuarascáil ceaptha chun athruithe dearfacha a thabhairt do shaol na ndaoine atá ag lorg tithe dóibh féin agus dá dteaghlaigh, agus cabhróidh siad lena chinntiú go mbeidh riarachán na scéime HAP dírithe níos mó ar an gcustaiméir.”

Sainaithiníodh i dtuarascáil an Ombudsman roinnt fadbhanna maidir leis an scéim, lena n-áirítear:

Ana-chuid dúblála idir an próiseas iarratais ar thacaíocht tithíochta sóisialta agus an próiseas iarratais ar HAP. Tá cuid mhór den doiciméadacht chéanna ag teastáil chun iarratas a dhéanamh ar an dá cheann. Ina theannta sin, ní mór iarratas ar leith a dhéanamh do gach scéim in ainneoin go dtugann ceadú le haghaidh tacaíochta tithíochta sóisialta teideal uathoibríoch do theaghlach chun HAP a fháil.
Mar gheall ar mhoilleanna i bpróiseáil roinnt iarratas ar HAP, is féidir go mbeadh difríocht shuntasach idir an dáta a dhéantar an t-iarratas, agus an dáta a ndéantar an t-iarratas a bhailíochtú agus a thosaíonn an íocaíocht. Idir an dá linn, d’fhéadfadh sé gur chaill an t-iarratasóir amach ar an maoin mar gheall ar an moill. Dúirt an tOmbudsman, i gcás ina bhfuair iarratasóir cead le haghaidh tacaíochta tithíochta sóisialta, gur cheart go mbeadh siad i dteideal íocaíochta ón dáta a thosaíonn a dtionóntacht.
Fuair an tOmbudsman nach dtugtar faisnéis shoiléir i gcónaí d’iarratasóirí faoi na gnéithe éagsúla den scéim HAP, lena n-áirítear an méid cíosa a íocfaidh an tionónta agus an méadú discréideach a d’fhéadfadh a bheith ar fáil.

Tá achoimre ar thuarascáil an Ombudsman, lena n-áirítear a chuid torthaí agus moltaí, ar fáil ag www.ombudsman.ie. Tá an tuarascáil iomlán, maille le faisnéis chúlra mhionsonraithe, ar fáil ar shuíomh gréasáin an Ombudsman freisin.

CRÍOCH

Ceisteanna ó na Meáin

Dave Nutley / Luke Kelly

Oifig an Ombudsman

Fón 086 412 0240

Ríomhphost: communications@ombudsman.ie

6 Ardán Phort an Iarla

Baile Átha Cliath 2